หัวข้อวิชา โครงสร้างและการประเมินยุทธศาสตร์ชาติ
สาระประมวล
ความมุ่งหมาย เพื่อให้ทราบถึงโครงสร้างของยุทธศาสตร์
และการประเมินยุทธศาสตร์ชาติเพื่อเข้าใจในเรื่องของผลประโยชน์แห่งชาติ
และการแก้ปัญหาตามวิถีทางของยุทธศาสตร์
ขอบเขตการศึกษา
๑. ความหมายทั่วไปของยุทธศาสตร์
๒. พื้นฐานสำคัญที่เกี่ยวข้องกับยุทธศาสตร์ชาติ
๓. โครงสร้างและการกำหนดรูปแบบยุทธศาสตร์ชาติ
๔. การประเมินยุทธศาสตร์ชาติ
สาระคู่มือ
๑. ความสำคัญ
การกำหนดยุทธศาสตร์ในรูปแบบและระดับต่างๆเป็นเรื่องที่ค่อนข้างจะยุ่งยากและสลับซับซ้อน
จึงจำเป็นจะต้องมีความเข้าใจในเรื่องโครงสร้างและแนวความคิดของยุทธศาสตร์แต่ละรูปแบบเพื่อจะได้ทราบแนวทางในการแก้ปัญหาและมีความเข้าใจในปัญหาต่างๆ
ทางยุทธศาสตร์ได้อย่างดี ดังนั้นการศึกษาเกี่ยวกับโครงสร้างและวิธีการในการประเมินยุทธศาสตร์ชาติ
จะทำให้ นทน. มีความเข้าใจเกี่ยวกับปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง
รวมทั้งกรรมวิธีในการประเมินยุทธศาสตร์
อันจะสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการศึกษาเกี่ยวกับยุทธศาสตร์ในระดับต่างๆรองลงไปได้
๒. ความมุ่งหมาย
เมื่อจบหัวข้อวิชานี้แล้ว
นทน. สามารถที่จะอธิบายโครงสร้างของยุทธศาสตร์ชาติ
ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยสำคัญต่างๆ
ตลอดจนตัวอย่างรูปแบบและกรรมวิธีในการกำหนดยุทธศาสตร์ชาติ
๓. สาระสังเขปการศึกษา
ความมั่นคงของชาติเป็นสิ่งที่มีความสำคัญสูงสุดที่ชาติจะต้องดำรงไว้ให้ได้
โดยปกติรัฐบาลชาติต่างๆ จะต้องหาวิธีการที่จะนำเครื่องมือของชาติ หรือ
กำลังอำนาจแห่งชาติ ในด้านต่างๆ คือ การเมือง เศรษฐกิจ และการทหาร ที่มีอยู่
มาใช้เพื่อดำเนินการให้บรรลุถึงความต้องการของชาติซึ่งจะอยู่ในรูปของวัตถุประสงค์ของชาติและผลประโยชน์ของชาติ
ทั้งนี้ในการประเมินยุทธศาสตร์ชาตินั้นจำเป็นจะต้องพิจารณาถึงปัจจัยต่างๆที่เกี่ยวข้องทั้งภายนอกและภายในประเทศ
เพื่อให้ได้มาซึ่งวิธีการที่ดีที่สุดในการใช้กำลังอำนาจแห่งชาติที่มีอยู่ให้บรรลุวัตถุประสงค์ของชาติได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุดโครงสร้างของยุทธศาสตร์ชาติ
ประกอบด้วยปัจจัยสำคัญหลายประการ ซึ่ง Dr.
Richmond M. Lloyd แห่งวิทยาลัยการทัพเรือสหรัฐอเมริกา
ได้เสนอโครงสร้างแนวคิดสำหรับการจัดการและการประเมินค่าองค์ประกอบที่จำเป็นซึ่งเกี่ยวข้องกับการพิจารณากำหนดยุทธศาสตร์และการกำหนดกำลังรบ
โครงสร้างนี้จะเริ่มจากผลประโยชน์ของชาติ และวัตถุประสงค์ของชาติ จากนั้นจะกล่าวถึง
นโยบายความมั่นคงแห่งชาติ
เพื่อให้ทราบถึงองค์ประกอบ ตลอดจนทางเลือกต่างๆ
โดยได้ให้ข้อแนะนำว่าโครงสร้างนี้จะใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาทางเลือกยุทธศาสตร์และกำลังรบในอนาคต
อีกทั้งเป็นตัวช่วยในการประเมินค่าข้อคิดเห็นของนักยุทธศาสตร์และนักวางแผนกำหนดกำลังรบ
และเป็นจุดเริ่มต้นในการพัฒนากำหนดและตัดสินใจหาทางเลือกของโครงสร้างของกำลังรบหลักที่ต้องการ
นอกจากนั้นยังมีโครงสร้างของ Henry C. Bartlett การกำหนดแนวทางดำเนินการแก้ไขปัญหา
ก็ได้จัดทำแบบจำลองแสดงหลักการในการกำหนดยุทธศาสตร์ไว้ด้วยอีกลักษณะหนึ่ง
ซึ่งโครงสร้างแต่ละแบบจะมีลักษณะที่ใกล้เคียงกัน กล่าวคือ
จะแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่าง วัตถุประสงค์หรือเป้าหมาย กับ
วิธีการที่เหมาะสมในการใช้เครื่องมือต่างๆ ของชาติที่มีอยู่
ซึ่งผู้ที่มีหน้าที่ในการประเมินยุทธศาสตร์สามารถใช้โครงสร้างเหล่านี้เป็นเครื่องตรวจสอบ
เพื่อให้แน่ใจว่าได้พิจารณาองค์ประกอบต่างๆ ครบถ้วนแล้วได้อีกทางหนึ่งด้วย
๔. วิธีดำเนินการศึกษา
๔.๑ การบรรยายในห้องเรียน ๓ ชั่วโมง
๕. ประเด็นคำถามสำคัญเกี่ยวกับเนื้อหาที่ศึกษา
๕.๑ องค์ประกอบที่สำคัญในการกำหนดยุทธศาสตร์ควรจะมีอะไรบ้าง
๕.๒
ในการกำหนดยุทธศาสตร์ชาติสามารถนำโครงสร้างของนักยุทธศาสตร์ที่เสนอไว้มาใช้ได้หรือไม่
อย่างไร
๖. เอกสารประกอบการศึกษา
๖.๑ อทร.๘๑๐๑ การกำหนดยุทธศาสตร์และกำลังรบทางเรือ
๖.๒ การกำหนดยุทธศาสตร์
เอกสารประกอบการบรรยาย หมวดวิชาความมั่นคงแห่งชาติ
๗. เอกสารอ่านประกอบเพิ่มเติม
๗.๑ ยุทธศาสตร์และการกำหนดกำลังรบ โดย พล.ร.ท.วีรพล วรานนท์ (ศูนย์หนังสือศรีศิริ)
๗.๒ หลักยุทธศาสตร์ของ พ.อ.พจน์ พงศ์สุวรรณ
๗.๓ Lloyd,
๗.๔ Barlett,
Henry C., Holman, G. Paul, and Somes, Timothy E. The
Art of Strategy and Force Planning, in Strategy and Force Planning Faculty,
eds. Chapter 2,
pp. 15-27. (This reading presents a model and alternative
approaches to strategy and force planning.)